PEYGAMBERDEVESİ : MANTİS-Biraz Yazalım

Bu arkadaşlara Peygamber devesi denmesinin asıl nedeni onları kutsal bir kalıba sokmak, garip görünüşlü bu böcekleri, insan denen yok edici canavardan korumak için olsa gerek.

Bütün vahşiliğine rağmen peygamber devesi, bahçıvan ve çiftçilere zarar veren böcekleri tükettiği için faydalıdır. Bazı çiftçiler üretmek için arazilerine peygamberdevesinin yumurta keselerini koyarlar. Bu obur hayvan, besin bulunmadığı zamanlarda kendi ayaklarından birini bile kemirmekten çekinmez. Anten veya ayaklarından biri koptuğu zaman, kısa bir sürede yerine yenisi uzar. Başedemediği yegane düşmanı minik karıncalardır. Bazen karıncalar sürü halinde yavru peygamberdevelerine saldırarak yumuşak vücutlarını parçalarlar.

Peygamberdevesigiller (Mantidae) sıcak ve tropikal bögelerde yaygın olarak yaşarlar. İnce uzun vücutlu, bulunduğu ortamda çok iyi gizlenebilen, yeşil yada kahverengi tonlarındadır. Etçil ve avcı bir böcektir. Çakı gibi kapanıp açılabilen ön ayaklarını çok iyi kullanır. Sinek, kelebek, çekirge ve diğer böcekleri çok kolay avlar. Çiçek ve bitkiler üzerindeki zararlı böcekler ile de beslenir.

Ömürleri 3-4 ay kadardır ve dünyada 1800 ayrı türü olduğu söylenmektedir.

Avını pusuya yatıp yakalayan etçil böcektir. (Peygamberdevesi, yeşil, kahverengi veya sarımtırak uzun gövdeli, çok oynak başlı, iri gözleri olan bir böcektir. Yapraklar arasında bir çöp yada yaprak gibi durarak avını gözetler, kendini hiç belli etmez.)

Yakalayıcı bacaklarının üst ve alt bacak kısmıyla sinekleri yakalayarak bulunduğu yerde hiç kıpırdamadan, yavaş yavaş yer. Peygamberdevesi güneşli yerleri sever. Toplu olarak bir yere kapatılırsa, birbirini yer. Serbest halde bile bazen dişisi, çiftleştikten sonra erkeğini yer.

Yaşam Alanları :

Sıcak ve ılık bölgelerde, özellikle çalılık ve otluk alanlarda sık rastlanır. Yaprak ve dallar arasına gizlenerek böceklere pusu kurar. Ön ayaklarını dua eder gibi kaldırarak hareketsiz durduğundan “dua eden böcek” olarak da bilinir.

Göğsünün ön parçası boyun gibi ileri uzamış olup üçgen başını her tarafa çevirebilir. Yanlarda iri petek ve alnındaki üç adet basit (osel) gözlerle çevresinde uçuşan böcekleri, başını çevirerek takip eder. Kamufle olduğu dal veya yeşil yaprakta hareketsizce durarak yakınına bir böceğin konmasını bekler.

Av kendisine yakın bir mesafeye geldiği an, ön bacaklarını hızla ileri uzatarak böceği ayakları arasında sıkıştırır. Sonra tekrar dua pozisyonuna geçer. Avı bundan sonra bulunduğu yerden hiç kımıldamadan yavaş yavaş yer.

Peygamberdevesi dua eder gibi göründüğü zaman aslında avlanmaktadır. Doymak bilmeyen bir iştahı vardır. Başlıca gıdası böcekler olmakla beraber, kendisini yemeyen her şeyi yemeye teşebbüs eder.

Çekirgeler, sinekler, tırtıllar, kelebekler, eşek arıları ve hatta zehirli örümcekler en çok avladığı böceklerdir. En zehirli bir böceği yemekten çekinmez. Afrika, Asya ve Kuzey Avrupa’nın bazı bölgelerinde yaşayan peygamberdeveleri, Kuzey Amerika'ya sonradan götürülerek üretildiği söylenmektedir. Erkekler dişilerden küçüktür. Çiftleşmeden sonra erkek kaçamadığı taktirde dişiye yem olur.

Peygamberdevelerinin ömrü en çok bir mevsimdir. Yaz sonlarında birden bire ortaya çıkar, sonbahar sonlarında da yumurtladıktan sonra ölürler. Çiftleşme sonunda genellikle erkek dişiye yem olur. Dişi yumurtalarını paketler halinde köpük bir kapsül içinde ağaç, çalı dallarına yapıştırır. Köpüklü madde sonra sertleşir. Ceviz büyüklüğünü bulan bu kümeden 125-350 kadar yavru çıkar. Kanatsız doğan yavrular, birkaç deri değişiminden sonra erginlere benzerler. Yavrular anne ve babalarını hiç görmedikleri ve onlardan birşey öğrenmedikleri halde, aynı onlar gibi avlanır ve hayatlarını sürdürürler.

Çok iyi kamuflaj ustasıdır.

Kamufle olmak için üzerinde yaşadıkları bitkinin ve yerin rengini alırlar. Yerde dolaşmaktan çok bitkiler arasında bulunmayı yeğlerler. Bir peygamber devesi yeşil ya da kurumuş bir yaprağa, ince bir dala, bir likene parlak renkli bir çiçeğe ya da karıncaya benzer bir görünümde olabilir. Bu kamuflaj peygamber devesini düşmanlarından gizlemenin yanı sıra avına sezdirmeden yaklaşmaya ya da kurbanını hareketsiz bir biçimde bekleyerek tuzağa düşürmeye yarar.

Hareketsiz bir şekilde avlarını beklerler. Ön ayaklarında avını tutmak için kancalar ve dikenler vardır. Tehlike karşısında dikleşerek, kanatlı türleri ise kanatlarını hışırdatıp parlak uyarı renklerini gösterir. Bunun sebebi kendisini daha büyük göstermektir.